Emocjonalny i intelektualny rozwój ucznia

Nowy etap w życiu dzieci i rodziców sygnalizuje pierwszy szkolny dzwonek. Pierwszoklasista sam zaczyna radzić sobie z nowymi zadaniami i podejmuje prawdziwe wyzwania. To, co na początku jest stresujące, nagle staje się zwykłą codziennością. Każdy dzień w szkole przynosi nową umiejętność: od tych emocjonalnych aż po rozwój intelektualny. Niestety ten czas to nie tylko sukcesy, ale również pierwsze niepowodzenia: gdy nagle dziecko odkrywa, że nauka idzie mu trudniej niż koledze z ławki. Zobacz, jak dużo zmienia się od pierwszego dnia w podstawówce.

Szkolna socjalizacja

Dzieci, które chodziły do przedszkola ważny etap socjalizacji w grupie rówieśników mają już za sobą. Szkoła to już nie jest czas wspólnej zabawy, ale nauki, a nawet rywalizacji. Nagle umiejętności i wiedza zaczynają decydować o pozycji w grupie, z którą tworzy się więź. Obowiązkiem staje się dopasowanie do nowych zasad: czyli grzecznego siedzenia w ławce, słuchania nauczyciela, wykonywania zadań w narzuconym czasie. Mały uczeń zaczyna szukać swojej roli w klasie, identyfikować się z nią i uczestniczyć w szkolnym życiu. Grupa wyklucza tych, którzy nie chcą się dopasować, np. są niegrzeczni, niemili i mają skłonność do krzywdzenia innych, np. przez obrażanie słabszych. W ten sposób dzieci dowiadują się, czym są normy społeczne i moralne, jakie zachowania są nieakceptowane. Uczą się budować pierwsze relacje, podtrzymywać kontakt i współodczuwać.

 

Socjalizacja to proces, który kształtuje udział i rolę człowieka w grupie i konkretnym środowisku. Dokonuje się w ramach rozwoju społecznego. Grupa wpływa na jednostkę: buduje osobowość, system wartości oraz wzorce kulturowe. Najważniejszy etap przygotowawczy to socjalizacja rodzinna. Kolejne rozgrywają się już w czasie edukacji i przyjaźni. Socjalizacja pozwala na włączenie się w kulturę, znalezienie wspólnego języka z innymi członkami grupy i budowę relacji z nimi.

Emocje małego ucznia

Oprócz tego w szkole dzieci zaczynają obserwować siebie na tle innych. Wtedy właśnie rozpoznają swoje potrzeby, spojrzenie na świat, dostrzegają różnice, które dzielą lub zbliżają do kolegów i koleżanek. Gdy szkoła zacznie się od sukcesów, np. towarzyskich lub związanych z nauką, mały uczeń rozwija oczekiwania względem siebie i wyznacza własne cele. Odkrywa motywację i zaczyna samodzielnie szukać skutecznych sposobów do działania. Pochwały od nauczyciela i rodziców stają się często siłą napędzającą do dalszej nauki. Z kolei sympatia kolegów z klasy i nowe przyjaźnie wspierają pewność siebie w grupie i odnalezienie się w niej. Nieśmiałe dzieci, o mniejszej sile przebicia, przeżywają szkolne sytuacje: zaczynają w siebie wątpić, gdy odbierają rówieśników jako mądrzejszych i lepszych. Im bardziej się wycofują, tym większe stają się zaległości w życiu klasy, a to z kolei dostarcza kolejnej porcji frustracji. To kluczowy moment, który może zaburzyć samoocenę, dlatego tak ważne staje się wsparcie rodziców. Dziecko w wieku szkolnym buduje dopiero własny system wartości i uczy się oceniać, czy „robi dobrze”. Zdobywa trudną umiejętność radzenia sobie z problemami, jeśli mama i tata potrafią wysłuchać i doradzić. 

 

Pomóż dziecku w szkolnych emocjach:

  • Doradzaj – gdy martwi się relacjami z innymi dziećmi w klasie, zapytaj o szczegóły. Jeśli zacznie opowiadać o kłótni z koleżanką, znajdziesz dobre rozwiązanie. Np. „Być może Ania poczuła się urażona? Podejdź do niej jutro i wyciągnij do niej rękę na przeprosiny. Zobaczysz, że tylko na to czeka i też jest jej smutno”.
  • Pocieszaj – bo nauka nie zawsze idzie jak po maśle. Jeśli widzisz, że pierwsze kroki w szkole są stresujące, opowiedz, co pamiętasz ze swoich początków w szkole. Może masz jakąś anegdotę, która pozwoli dziecku na rozładowanie emocji i pokaże, że warto mieć dystans.
  • Pomagaj – zwłaszcza, gdy mały uczeń przeżywa każdy dzień w szkole. Przecież to zupełnie nowy tryb życia. Usiądź obok, gdy się uczy, poczytajcie razem na głos, by potrenować kolejne czytanki.
  •  Słuchaj – gdy dziecko opowiada Ci swój dzień w szkole. Zamiast ogólnych pytań, podejdź do tematu szczegółowo, z podkreśleniem, że to ważne dla Ciebie, np. „Bardzo mnie ciekawi, co dzisiaj miłego działo się w szkole. Opowiesz mi?”
  • Reaguj – jeśli z reakcji Twojego dziecka wynika, że rówieśnicy go krzywdzą, a wyjście do szkoły staje się problemem psychicznym, koniecznie udaj się wychowawcy. 

Szkoła uczy i rozwija!

Dzieci z natury są ciekawe świata i chętnie chłoną wiedzę. W wieku szkolnym są na etapie, który otwiera nowe możliwości, a zdolności poznawcze stale się rozwijają. Mali uczniowie widzą związki przyczynowo skutkowe dzięki zdolności myślenia logicznego. Z kolei dostrzeganie kontekstu pozwala im łączyć szczegółowe informacje w całość. Ważne osiągnięcie już w pierwszych latach nauki to rozumienie i wykorzystywanie abstrakcyjnych pojęć. Mały uczeń, który odkrywa swoje nowe umiejętności chce się nimi chwalić: to dlatego codziennie opowiada o tym, czego się dowiedział. Cieszy go to, że odkrywa relacje i zależności, które pozwalają mu zrozumieć więcej. Ciekawostki naukowe pobudzają do zgłębiania wiedzy i rozwijania pasji. 

 

Trenujcie razem pamięć!

W wieku szkolnym rozwija się ważna zdolność poznawcza, czyli pamięć. Dzięki nowym umiejętnościom dzieci zaczynają samodzielnie porządkować informacje i szukają własnych sposobów na przyswajanie wiedzy. Nauka na pamięć już na tym etapie nie jest ciekawa, dzieci jej unikają i dostrzegają nieskuteczność tej metody. Warto pomóc dziecku w treningu i wprowadzić ciekawą metodę haków pamięciowych. Dowiedz się więcej tutaj.

Przed każdym pierwszakiem stoi trudne zadanie odnalezienia się i sprawdzenia w nowej grupie, wśród nowych zasad. Rodzice przeżywają to razem z nim, a ten rodzinny stres czasami może udzielić się dziecku. Dlatego wspieraj rozwój małego ucznia i obserwuj, jak rozwija swoje zainteresowania, a jego wyobraźnia pracuje na przyspieszonych obrotach. Dzięki kolegom z klasy mały uczeń dowiaduje się, jak panować nad emocjami i zdobywa sprawność samokontroli. Nowe przyjaźnie pomogą w kształtowaniu się empatii, a często nawet potrafią ośmielić dziecko do kolejnych kroków w stronę relacji z rówieśnikami. Nie zawsze jest idealnie i optymistycznie, dlatego Twoja pomoc będzie nieoceniona, gdy dziecko zagubi się w nadmiarze bodźców, a nowości je przytłoczą. Szkolne emocje mogą determinować życie dziecka. Wtedy warto popracować razem nad metodami rozładowywania stresu i pokazać maluchowi, jak wielką wartością jest dla najbliższych. 

Szkoła to emocje od samego początku. Pierwszaki przeżywają ją inaczej niż dzieci, które już zdążyły się do niej przyzwyczaić. To właśnie tu zaczynają się pierwsze przyjaźnie, kształtuje empatia, buduje pewność siebie. Jednocześnie dziecko rozwija nowe zdolności i poznaje siebie. Ciekawość świata łączy się z naturalnymi zdolnościami, a dziecięcy umysł rozwija się w błyskawicznym tempie.