Rola diety w profilaktyce chorób cywilizacyjnych

Siedzący tryb życia, mała aktywność fizyczna i pochłanianie ogromnych ilości jedzenia… „Dieta” współczesnego człowieka ma jeden podstawowy minus: dostarcza zbyt dużo energii w stosunku do zapotrzebowania. Zawiera bowiem niewłaściwe proporcje podstawowych składników odżywczych, obfitując przy tym w białko zwierzęce, tłuszcze bogate w kwasy tłuszczowe nasycone oraz węglowodany proste. Z drugiej strony cechuje się zbyt niskim spożyciem błonnika i innych naturalnych składników niezbędnych w prawidłowej pracy organizmu.

Ważne!

Wyniki przeprowadzonych badań naukowych wskazują, że około 25% występujących chorób cywilizacyjnych jest związane z nieprawidłowym modelem żywieniowych.

Co ma na to największy wpływ? Z pewnością „nie bez winy” jest rozwój cywilizacyjny, który diametralnie zmienił sposób wytwarzania, utrwalania i przechowywania żywności. Dziś sposób żywienia się nie jest już postrzegany jedynie w kontekście zaspokojenia potrzeb fizjologicznych. Zaczął on również zaspakajać inne potrzeby człowieka, prowadząc do zjawiska nadkonsumpcji – zwłaszcza produktów wysokotłuszczowych. Efektem tych zmian jest rozwój metabolicznych chorób cywilizacyjnych, takich jak: otyłość, cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze i nowotwory. Co najgorsze, u coraz młodszych osób.

Czym skorupka…, czyli jak zapobiegać chorobom cywilizacyjnym?

W profilaktyce chorób cywilizacyjnych istotne znaczenie ma jedna podstawowa zasada: prowadzenie prozdrowotnego stylu życia, na który składa się racjonalne odżywianie i aktywność fizyczna. To w połączeniu z poziomem zapotrzebowania organizmu na energię, w tym na wszystkie niezbędne składniki pokarmowe, zapewni prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i społeczny dziecka. Niestety, jak to często bywa, łatwiej powiedzieć niż zrobić.

Czym są właściwe nawyki żywieniowe?

Nawyki żywieniowe to nic innego jak przyzwyczajenia w stylu odżywiania wynikające ze stale powtarzających się zachowań, będących wynikiem potrzeby spożycia określonych składników pokarmowych. Warto więc, by te właściwe były kształtowane od najmłodszych lat małego konsumenta, według określonego schematu i poprzez powtarzanie tych samych czynności.

Na skutki nieprawidłowego odżywiania się, pojawiające się niedobory czy nadmiary pokarmowe szczególnie narażone są dzieci i młodzież. Negatywnie odbijają się nie tylko na stanie zdrowia malucha, ale również jego samopoczuciu, koncentracji czy wynikach w nauce. Co gorsza, stanowią też istotny czynnik ryzyka w rozwoju wielu problemów zdrowotnych w późniejszych latach życia. Dlatego im wcześniej wyrobi się prawidłowe nawyki żywieniowe u dziecka, tym lepiej. Największą w tym rolę odgrywają oczywiście rodzice, którzy zobowiązani są do przekazywania dzieciom odpowiedniej wiedzy w tym zakresie i są też wzorem do naśladowania. Efektywność takiej nauki jest bowiem największa, gdy rodzice postępują zgodnie z wiedzą przekazywaną przez nich własnym dzieciom.

Nieprawidłowe nawyki żywieniowe

Wśród tych najczęściej praktykowanych przez dzieci i młodzież (ale też wielu dorosłych) są:

• małe urozmaicenie diety,

• niskie spożycie warzyw i owoców, produktów mlecznych,

• zbyt dużo dań typu fast-food, a także tłuszczu, cukru i słodyczy,

• zbyt niska aktywność fizyczna.

Jakie produkty włączyć do codziennej diety?

Codzienne posiłki dla całej rodziny powinny zawsze być bogate w następujące produkty: warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, oleje roślinne, orzechy, ryby i nasiona roślin strączkowych. Zawarte w nich substancje, takie jak: niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny n-3 i n-6, błonnik oraz polifenole, odgrywają istotną rolę w profilaktyce żywieniowej chorób cywilizacyjnych, jakie mogą pojawić się w dorosłym życiu.

Czym są polifenole?

Są to organiczne związki chemiczne wchodzące skład jednej z największych i najbardziej rozpowszechnionych grup fitozwiązków. Obecne są w owocach, warzywach oraz innych roślinach. Pełnią funkcję ochronną przed promieniowaniem ultrafioletowym czy wolnymi rodnikami tlenowymi. Na świecie istnieje ponad 8000 różnych polifenoli roślinnych. Zalicza się do nich m.in.: związki fenolowe obecne m.in.: w winogronach, jabłkach, orzechach czy brokułach.

Na to, jakim zdrowiem cieszyć się będzie dziecko jako dorosły, ma ogromny wpływ sposób odżywania wyuczony w dzieciństwie. Warto więc stale przekazywać mu odpowiednią wiedzę na ten temat, kontrolować produkty pojawiające się w jego codziennej diecie i dbać, by regularnie uprawiało jakiś sport. To wszystko zmniejszy ryzyko pojawienia się w dorosłym życiu dziecka poważnych chorób i jednocześnie zwiększy jego szanse na życie w zdrowiu.  

Sposób odżywiania się to ważny element stylu życia każdego człowieka. Niestety, konsumpcyjny i „szybki” styl bycia oraz brak czasu na planowanie wartościowych posiłków to dziś główna przyczyna błędów żywieniowych. A jej „najgorszą” konsekwencją jest jedno: gorsze samopoczucie i (często poważne) problemy ze zdrowiem.